Geschiedenis

Deze informatie komt binnenkort.

Gesneuvelden

• Cyriel Vandierendonck

Burgerslachtoffers

Deze informatie komt binnenkort.

Locaties

• Een plaquette ter nagedachtenis van de gesneuvelde Waardammenaren, uit zowel de Eerste als Tweede Wereldoorlog, hangt aan het witte gebouwtje op de begraafplaats De Waarde.

Foto's

Geschiedenis

Over de beginjaren van de Eerste Wereldoorlog in Waardamme hebben we nog geen informatie.

Op 17 oktober 1918 rukt het IIe bataljon op in eerste lijn en zet de achtervolging in op de terugtrekkende Duitsers. Ze starten de dag in Torhout waar ze warm onthaald worden door de bevolking. Tegen de middag bereiken ze Ruddervoorde en besluiten ze een pauze van een uur in te lassen. 's Avonds kantonneren ze in Waardamme. De Duitsers hebben in het terugtrekken de kerktorens van Ruddervoorde en Waardamme opgeblazen. Hierdoor werd de vijandelijke achterhoede niet opgemerkt; de verdediging die het Duitse leger opwierp in het Kasteel van Hertsberge en hun verdedigingslijn achter de Hertsbergebeek in het Kampveldbos en de Ringbeek.

De dag nadien, op 18 oktober, zet het IIe bataljon de achtervolging in om 7u15. De 5e compagnie vertrekt eerst en wordt onmiddellijk gevolgd door de 6e. Ze trekken in de richting van de grote weg Waardamme-Beernem. Een dichte mist beperkt het zicht en hierdoor gaan ze maar traag vooruit. Om 9u bereiken ze wijk De Schaere. De 5e compagnie stoot er op de Duitse achterhoede die achter de Hertsbergebeek verschanst ligt. Menig minenwerfer en mitrailleurs nemen de Belgische soldaten onder vuur in en rond het kasteel van Hertsberge. Bij de 5e compagnie vallen enkele gewonden en men kan niet verder.

De 6e compagnie trekt in een wijde cirkel om ten zuiden. Zo ontsnappen ze aan het zicht en de kogels vanuit het kasteel. Men moet echter nog de Hertsbergebeek over die uit haar oevers getreden is. Eenmaal aan de overkant wacht ook een prikkeldraadversperring. Na een dag van gevechten valt de duisternis en is men tot op 100m van het kasteel geraakt. Men hoort in de verte de schoten afnemen en voertuigen ratelen over de weg. De Duitsers maken gebruik van de nacht om zich verder terug te trekken.

In totaal tellen we ruim 50 gesneuvelden in Oostkamp en de deelgemeenten bij de bevrijding in oktober 1918.

Gesneuvelden uit Waardamme

• Alfons Devolder
• Alidor Claeys
• August Puype
• (voornaam onbekend) De Vrieze
• Edmond Feys
• Edmond Maertens
• Gustaaf Desauvage-Deprez
• Hendrik Vandecasteele
• Maurice Maertens

Gesneuveld in Waardamme

• Adolphe Philipot
• Charles Segard
• Charles Thomaes
• Corneille Van Maaren
• Fernand Taburiaux
• Gustave Lambot
• Henri Aulaerts
• Henricus Vandevelde
• Hubert Lintermans
• Jean Wyckmans
• Joseph Leboeuf
• Jules Behaegel
• Leon Defever
• Mauritius Beeckmans
• Maxime Severin
• Nicolas Motz
• Petrus Cornelis
• Remi Beke
• Remigius Grimonprez
• Romanus Bouckzoone

Burgerslachtoffers in Waardamme

• Maurits Hurtekant

Locaties

• Een plaquette ter nagedachtenis van de gesneuvelde Waardammenaren hangt in de Sint-Blasiuskerk. Hierbij staat een standbeeld van de plaatselijke beeldhouwwerker Freddy Bultynck.
• Een andere plaquette ter nagedachtenis van de gesneuvelde Waardammenaren, uit zowel de Eerste als Tweede Wereldoorlog, hangt aan het witte gebouwtje op de begraafplaats De Waarde.

Foto's

Bronnen:

1. War Dead Register

961

Eerste vermelding van Wara, de oudste naam van de gemeente.

Eerste vermelding van een kapel maar de echtheid van deze oorkonde wordt in twijfel getrokken.

980

Vermelding van een kerkelijke parochie met een kapel, afhankelijk van Ruddervoorde.

1089

Vermelding van een kerk waarvan het patronaatsrecht later terecht komt bij het kapittel van Sint-Omaars.

1331

Eerste vermelding van de huidige benaming van het dorp: Waardamme.

1400

Vermelding van een kerkelijke parochie met een kerk.

1463

De parochie is niet langer afhankelijk van Ruddervoorde.

1507

Eerste vermelding van de wijk Rooiveld. De familie de Melgar de Sporkinshove bezit een jacht- of landhuis, genaamd Rooyveld met enkele bijhorende hoeves en bossen (ter hoogte van Rooiveldstraat 107).

1562-1569

Boudewijn van Massiet, heer van Stapele en Waardamme is burgemeester van het Brugse Vrije. Hij wordt opgevolgd door zijn zoon Denis van Stapele en Waardamme.

1611

De toenmalige Sint-Blasiuskerk is zo vervallen dat een speciale belasting gehoffen wordt voor de herstellingen.

1675

Eerste vermelding van bebouwing in de omgeving van het huidige kasteeldomein De Woesten.

1735

Men start met de aanleg van de kalsijde (kasseiweg) tussen Brugge en Kortrijk.

1738

Er wordt besloten de weg voorbij Steenbrugge naar het zuiden toe, ook te verharden.

1750

De breedte van de kasseiweg gaat van drie naar vijf roeden. Alles vindt plaats op het oude tracé. Hierdoor vinden onteigeningen plaats. De Kortrijkse kalsijde is de enige verharde weg in Waardamme en zou lang ook de enigste blijven. Er is een tolbarrière op de grens met Oostkamp, de barrière Zuyt-Waere. Met het geïnde geld wordt de aanleg van de weg bekostigd.

1770

Eerste vermelding van het kasteel Doeveren.

1774

De restauratiewerken van de Sint-Blasiuskerken in classicistische stijl worden voltooid.

1782

Op 5 september van dit jaar gebeurde er niets ter hoogte van Kortrijksestraat 384.

1795

Door de Franse revolutie komt er een eind aan het feodale systeem. Het Brugse Vrije, het ambacht Oostkamp en de heerlijkheid Oostkamp wordt afgeschaft. Vlaanderen wordt ingelijfd bij Frankrijk onder het departement van de Leie.

1796

De gemeente Waardamme wordt opgericht als onderdeel van het kanton Oostkamp.

1812

Burgemeester Charles Lust wordt vervangen door Jean-Félix Rotsart.

1814

Burgemeester Jean-Félix Rotsart wordt vervangen door Pieter Coopman.

1820

Waardamme valt onder het bestuur van Oostkamp en wordt bestuurd door burgemeester Balthazar van den Bogaerde.

1824

Burgemeester Balthazar van den Bogaerde wordt vervangen door Julien-Emmanuel d'Hanins de Moerkerke.

1830

Waardamme wordt opnieuw zelfstandig. Burgemeester Charles Beaucourt komt aan het hoofd van de gemeente.

1836

Eerste vermelding van de wijk Veldhoek.

1859

Het kasteel Rooiveld komt in handen van de familie Arents de Beerteghem.

1861

In de Sint-Blasiuskerk wordt het koor verruimd en bouwt met een transept (dwarsbeuk).

1863

Bouw van de gemeenteschool van Waardamme langs de Kortrijksestraat.

1864

Eerste vermelding van de naam De Vijvers.

1871

De eerste steen van het kasteel De Woesten wordt gelegd op 30 maart in opdracht van baron Napoleon Mortier. Dit staat aangegeven op een gedenksteen in de voorgevel van het huidige kasteel.

1872

Eerste vermelding van de wijk De Knok.

Er is een uitbraak van mond- en klauwzeer.

1876

Een bliksem slaat in op de kerktoren met grote schade als gevolg.

1878

De kerktoren wordt herbouwd na een blikseminslag. De westpartij is van het ontwerp van de provinciale architect René Buyck.

1889

Op vraag van E.H. Syoen (pastoor van Waardamme) wordt een meisjesschool voor lager onderwijs gestart op 15 mei op de hoek van de Sint-Blasiusstraat en de Kloosterstraat (waar momenteel De Sprong is). Er wordt les gegeven door zusters van de kloostergemeenschap Onze-Lieve-Vrouw-ter-Bunderen uit Moorslede. Hiervoor wordt een klooster gebouwd bij de school door het moederklooster uit Moorslede.

1891

Zuster Emilienne Masschelein start een speldenwerkerschool in het huis van de zusters.

1895

Bij de speldenwerkerschool wordt een kleuterklas gevoegd.

1896

Op 22 mei start het uitbaten van de tramlijn Brugge-Zwevezele met personen- en goederenvervoer. Dit traject loopt door Waardamme.

1898

Door het stijgende aantal leerlingen blijkt de bestaande infrastructuur van de school ontoereikend. Baron van Caloen schenkt de zusters 8.000 fr voor de aankoop van een perceel grond bij de kerk. In april wordt gestart met de bouw van een nieuw klooster en 2 klaslokalen. Meerkosten moeten door de zusters zelf gedragen worden. Op 1 oktober worden de 2 nieuwe klaslokalen in gebruik genomen.

1899

Na 10 jaar kunnen de 4 zusters (1 voor de kleuters en 3 voor de lagere klassen) op 1 mei hun intrek nemen in de nieuwgebouwde kloosterschool.

1905

De industriële gebouwen van de stoomkorenmaalderij, met windkorenmolen van de familie Rommel langs de Kortrijksestraat, wordt vergroot met een oliefabriek.

1909

Er komen plannen op tafel voor een kanaal tussen Brugge en Roeselare. Dit kanaal zou door Waardamme getrokken worden. De plannen worden later terug opgeborgen.

1910

De glas-in-loodramen worden geplaatst in de Sint-Blasiuskerk.

In februari is er een grote overstroming. Getuigen omschrijven de storm als een woelige zee op de velden. Veel huizen zijn overstroomd en de school wordt gesloten. Een zware sneeuwstorm die erop volgt verergerd de boel.

1914

Op 26 november arriveren 15 zusters van het hoofdklooster van Moorslede. Zij zijn er verdreven door de Duitse bezetter. Als woning gebruiken ze een klaslokaal en ze slapen in privé-woningen en de logeerkamer van de pastorij. Ze helpen overdag met de voedselbevoorrading en het verzorgen van mensen. Vijf zusters kunnen drie jaar lang verder lesgeven. Eén zuster geeft tot 1 maart 1919 les in de gemeenteschool. Deze vraag kwam van de burgemeester nadat de meester gevlucht was.

1917

Vanaf november wordt de school van de zusters en de kerk gebruikt als hospitaal in de Eerste Wereldoorlog. Tien zusters worden overgebracht naar het kloosterfiliaal in Oedelem. De vijf onderwijszusters mogen in Waardamme blijven en verblijven in de woning van een oude juffrouw. Beurtelings geven ze anderhalf uur les op een fabriekszolder die ook dienst doet als noodkerk.

1918

In januari krijgen de 5 onderwijszusters de beschikking over het kasteel van Baron de Thibault de Boesinghe in Ruddervoorde waar provisoire klaslokalen ingericht worden.

De kerk en het klooster doen vanaf mei niet langer dienst als hospitaal.

In juni eisen de Duitsers het kasteel op en mogen de zusters terugkeren naar hun kloosters.

Eind september worden het klooster en de school overspoeld. Eerst door vluchtelingen en daarna door terugtrekkende Duitse frontsoldaten. Na twee dagen van gevechten komen Belgische soldaten Waardamme bevrijden.

Op 17 oktober wordt de toren van de Sint-Blasiuskerk wordt door de Duitsers opgeblazen. Men wou verhinderen dat men vanop de toren de verdediging van het kasteel van Hertsberge zou kunnen waarnemen. Het Belgische leger is opgetrokken vanuit Ruddervoorde en brengt de nacht door in Waardamme. Een dag later, op 18 oktober, trekken ze niet probleemloos verder door Hertsberge en was Waardamme bevrijdt.

De tramlijn is zo goed als vernield en wordt hersteld.

1920

De speldenwerkerschool wordt gestopt en in de vrijgekomen ruimte begint de school een bijkomende lagere klas.

1927

Een geweldige brand vernielt de oliefabriek van de gebroeders Rommel. Omdat er geen brandweerkorps in de buurt was, moest men per fiets de brandweer in Brugge gaan halen. Na 3 uur blussen kon men het nabije gemeentehuis vrijwaren. De hitte deed alle ramen in de buurt springen.

1935

Naast de bestaande twee klassen worden in de school nog twee lokalen bijgebouwd. Langsheen de vier klassen loopt voortaan een ruime gang. De brede ingangspoort wordt omgevormd tot een grote vierdegraadskeuken.

1938

De Sint-Blasiusommegang rond de kerk wordt gerealiseerd.

1939

Voor het vijftigjarige bestaan van het klooster is er een stoet, een plechtige mis en een feestzitting met spel en zag in de Sint-Jozef-patronaatzaal.

1940

Op 10 mei worden de lessen in de school geschorst als het Duitse leger ons land binnentrekt. Het klooster en de school worden weer overspoeld door vluchtelingen en soldaten.

Na de capitulatie op 6 juni kunnen de kinderen van Waardamme terug naar school.

De stoomtram is ondertussen vervangen door een exemplaar dat rijdt op diesel. Door de oorlog is het moeilijk om aan brandstof te geraken dus keert de stroomtram terug voor de oorlogsjaren.

1943

Op 30 augustus nemen Duitse soldaten twee van de vijf klaslokalen in beslag voor een jaar.

1945

Als de bevrijding van Waardamme in de Tweede Wereldoorlog een feit is, wordt op de hoek van de Stokhovestraat en Mariastraat een kapel gebouwd. Dit uit dankbaarheid voor Onze-Lieve-Vrouw.

1948

Adolf Bauwens start een meubelfabriek bij de dorpskern waar vooral kleine meubels gemaakt worden.

1949

De tram verdwijnt uit het straatbeeld.

1950

Het kasteel De Woesten wordt herbouwd met behoud van de bijgebouwen en hoeves in opdracht van de familie Mahieu.

De oude gemeenteschool wordt vervangen door een nieuw gebouw. Enkel de onderwijzerswoning wordt bewaard.

Langs de voormalige Beernemsestraat (tegenwoordig Akkerstraat) wordt de meubelfabriek NV Bauwens opgericht.

1951

De uniforme witgekalkte woningen in de Beekstraat worden gebouwd en opgeleverd in 1954.

1952

Ides Janssens de Bisthoven wordt burgemeester van Waardamme.

1955

De school barst uit zijn voegen en de parochiezaal wordt gebruikt als kleuterschool. Ondertussen worden in de school enkele oude gebouwen afgebroken, enkele nieuwe bijgebouwd en enkele andere gerenoveerd.

1956

De nieuwgebouwde kleuterklassen worden op 2 september plechtig ingewijd door Monseigneur De Smedt. Vanaf nu zijn er 4 klassen van de lagere school (het 1ste en 2de, het 3de en 4de, het 5de en 6de & het 7de en 8ste) en 3 kleuterklassen. 

1958

Uit de toenmalige toneelvereniging Deugd Baart Vreugd ontstaat de koninlijke harmonie van Waardamme.

1959

De nieuwe begraafplaats wordt in gebruik genomen op De Waarde. Het eerste graf dateert van 11 april.

Eerste optreden van de harmonie Deugd Baart Vreugd op de dorpskermis.

De provincie beslist om dringend het baanvak Kortrijk-Brugge tussen Ingelmunster en Waardamme te verbreden en te moderniseren. Ook moet er een nieuw tracé komen tussen Waardamme en Loppem.

Onder leiding van professor Slaats van de Rijkslandbouwhogeschool in Gent wordt er een proefveld voor tabaksteelt aangelegd in Waardamme.

1961

Huyse Emmaus, de nieuwe pastorij, wordt gebouwd op de hoek van de Kortrijksestraat en Beekstraat.

1962

De voormalige pastorij op het Dorpsplein wordt omgevormd tot gemeentehuis. Ook de posterij krijgt er een plaats.

Er wordt gestart met de verkaveling van de wijk De Vijvers.

De vierdegraadsklas (7de en 8ste leerjaar) vallen weg in de school.

1963

De eerste huizen worden gebouwd in de wijk De Vijvers. Er zijn drie lanen: de Vijverslaan, de Wilgenlaan en de Deconinckslaan.

1964

De veevoederfabriek Van Eeghem-Remy wordt opgericht langs de Kortrijksestraat.

1965

Er komt een einde aan de jaarlijkse Heilige Sacramentsprocessie en de Onze-Lieve-Vrouwprocessie.

1966

Het klooster wordt opgefrist: nieuwe ramen, centrale verwarming overal en een gevelbezetting met scheldesteen. Er komen ook 2 spreekkamers en een bidplaats bij.

1969

De vierdegraadsklas (7de en 8ste leerjaar) worden terug aangeboden in de school.

1976

Door de fusie van de gemeentes is Ides Janssens de Bisthoven na 24 jaar de laatste burgemeester van Waardamme.

1971

Door de ontwikkeling van de nieuwe woonwijk De Vijvers wordt een derde kleuterklas gebouwd.

De bidplaats van het klooster wordt op 3 februari ingezegend als kapel.

1977

Op 1 januari stopt Waardamme als eigen gemeente en wordt het een deelgemeente van Groot-Oostkamp.

1987

Frans Lateur begint als pastoor in de Sint-Blasiuskerk.

1989

Honderdjarig bestaan van de school.

In september verbreekt oud-wielrenner Patrick Salembier het record frieten bakken. In totaal bakte hij 105 uren nonstop.

1990

De postcode wijzigt van 8041 naar 8020.

1993

De zusters verlaten het klooster en keren terug naar het hoofdklooster in Moorslede.

1995

De zusters dragen de gebouwen van het klooster en de school over aan de Dekenale Werken van Oostkamp.

2000

De Sint-Blasiuskerk met kerkhof wordt geklasseerd als monument op 1 december. Diezelfde kerk met kerkhof wordt samen met de pastorie aangeduid als bescherm stads- of dorpsgezicht op deze datum.

2002

De omgeving van de kerk wordt heraangelegd; verschillende graven worden verwijderd, de overblijvende gegroepeerd en de beplanting aangepast.

Bronnen:

1. Inventaris Onroerend Erfgoed: Waardamme
2. Wikipedia: Postnummers in België
3. Wikipedia: Lijst van burgemeesters van Waardamme
4. Wikipedia: Sint-Blasiuskerk Waardamme
5. Harmonie Waardamme: een stukje Waardamse geschiedenis
6. De Zusters van O.L.V.-ten-Bunderen: afdeling Waardamme

Basisschool

Zonnepanelen

Feestzaal, wijngaard en vakantieverhuur

Lekdetectie en thermografie